လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလှည့်ကျ သုံးသပ်မှု (ယူပီအာ) လုပ်ငန်းစဉ်
လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၏ နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလှည့်ကျ သုံးသပ်မှု (UPR)- ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများအားလုံး ၏ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ တာဝန်ဝတ္တရားများနှင့် ကတိကဝတ်ပြုမှုများကို လေးနှစ် တစ်ကြိမ် အမြဲ သုံးသပ်မှု လုပ်ဆောင်သည့် ယန္တရားတစ်ရပ်အနေဖြင့် – အဆိုပါ နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလှည့်ကျ သုံးသပ်မှု (UPR)သည် တမူထူးခြားထင်ရှားသော လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ရပ် ဖြစ်သည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများအပါအဝင်၊ ဘက်ပေါင်းစုံမှ ပုဂ္ဂိုလ်၊ အဖွဲ့အစည်းများ (stakeholders) အနေဖြင့် သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံချင်းစီမှ လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေများနှင့် ပတ်သက်သည့် အချက်အလက်များကို တင်သွင်းရန် အခွင့်အလမ်း ရှိသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ကုလသမဂ္ဂလုပ်ငန်းစဉ် တစ်ခုအတွက်အုတ်မြစ်သုံးခု အနေအဖြစ် အစိုးရမဟုတ်သောအဖွဲ့အစည်းများမှ သတင်းအချက်အလက် အား ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ သတင်းအချက်အလက်နှင့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံအဆင့် အစီရင်ခံစာ တစ်ခုနှင့် ညီမျှစွာတန်းတူ သတ်မှတ်ခံရသည်နေရာမှာ လူ့အခွင့်အရေးစနစ်တွင် သာ ရှိပါသည်။ အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ယင်းသည် မြန်မာအစိုးရအား နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာ တာဝန်ဝတ္တရားများကို လိုက်နာမှု ရှိလာစေရန် ဖိအားပေးဆောင်ရွက်နိုင်သည့် ကုလသမဂ္ဂယန္တရားအနည်းငယ်ထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။
ညီမျှခြင်းမြန်မာသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာအလှည့်ကျသုံးသပ်ချက် လုပ်ငန်းစဉ်(UPR)တွင် အရပ်ဖက် လူမှု အဖွဲ့အစည်းများပူးပေါင်းပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်း နှင့် ဆွေးနွေးမှု လုပ်ဆောင်ခြင်းတို့အတွက် ဦးစီး ချိတ်ဆက် ဆောင်ရွက်နေသည့် အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၁၀၊ ၂၀၁၄ နှင့် တဖန် ၂၀၁၈ ခုနှစ်တို့တွင် ညီမျှခြင်း မြန်မာအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမအကြိမ်နှင့် ဒုတိယအကြိမ် သက်တမ်း နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလှည့်ကျသုံးသပ်ချက်(UPR) ဆောင်ရွက်မှု မတိုင်ခင်တွင် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂမဟာမင်းကြီးရုံးထံသို့ တင်သွင်းခဲ့သည့် ဘက်ပေါင်းစုံမှ ပုဂ္ဂိုလ်၊ အဖွဲ့အစည်းများ(Stakeholder) ၏ ပူးတွဲ အစီရင်ခံစာများကို ထုတ်ဝေရန် အရပ်ဖက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းနှင့် သံတမန်အသိုင်းအဝိုင်း တို့နှင့်အတူ နိုင်ငံအဆင့် အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲများနှင့် အစည်းအဝေးများ စီစဉ် ကျင်းပပေးခဲ့ပါသည်။ ထို့အပြင် ဒုတိယသက်တမ်း ကာလဝက် သုံးသပ်မှု ကာလအတွင်း အဓိကအရေးကြီးသည့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို အဖွဲ့အစည်းများက ဖော်ထုတ်ဆောင်ရွက်ခဲ့မှုအား အလေးပေးဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် အဆိုပါ ပြဿနာရပ်များ တစ်ခုစီနှင့် သက်ဆိုင်သည့် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများကို မှတ်တမ်းတင်မှုများတွင် ပါဝင်ခဲ့ပါသည်။
အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ပြည်ပရောက်ရှိနေသည့် လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့များနှင့် ပြည်တွင်းရှိ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့များမှ စုစုပေါင်း လူ့အခွင့်အရေး ဆောင်ရွက်နေသည့် အဖွဲ့ ၄၂ ဖွဲ့တို့ကို စုစည်းလျက် နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလှည့်ကျ သုံးသပ်ချက်(UPR) ဆိုင်ရာ ဗမာ/မြန်မာ ဖိုရမ် တွင် အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများမှ ပူးပေါင်းပါဝင်လာအောင် ဆောင်ရွက်ရာတွင်လည်း ညီမျှခြင်းမြန်မာ၏ ဦးဆောင်မှုက အဓိက အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်လျက်ရှိပါသည်။ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ စကားဝိုင်း ဆွေးနွေးပွဲ၊ သံတမန်ဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်အစည်းအဝေး (Diplomatic Briefing Session) တို့အပြင် ဒေသတွင်း မီဒီယာမှတစ်ဆင့် အသိပညာ ပေးမှု တို့တွင်လည်း အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့များ ပူးပေါင်းပါဝင်ရေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။
